Tekstgrootte
Vooraanstaand wetenschapper Robbert Dijkgraaf stelde tijdens een lezing dat het in het onderwijs ‘niet zozeer de kunst is om de aan knop te vinden, maar om van de uit knop af te blijven’. Dijkgraaf bedoelt te zeggen dat kinderen van nature nieuwsgierig zijn en dat wij als volwassenen alles in het werk moeten stellen om die nieuwsgierigheid en exploratiedrang vrij baan te geven.
Kinderen onderzoeken en construeren de wereld voortdurend. Het van de uitknop afblijven hoeft niet te betekenen: laat maar gaan, doe maar wat. Het betekent wel: fascinaties en nieuwsgierigheid van kinderen zien, faciliteren en alle vragen serieus nemen.
Vanuit een nieuwsgierige, onderzoekende pedagogische grondhouding kunnen wij kinderen begeleiden in het ontwikkelen van een onderzoekende houding.
Onderzoekend leren is werken aan de vaardigheden van het leren in de 21e eeuw!
Leren en leven vanuit de eigen ervaring en nieuwsgierigheid. De meeste dagelijkse activiteiten hebben we geleerd door ze te doen. We leren de taal door onze ouders na te praten, we leren fietsen met vallen en opstaan en sommige mensen hebben geleerd hoe ze een band moeten plakken. In alle gevallen wordt onze vaardigheid verbeterd door de ervaring.
In het onderwijs willen wij graag aansluiten bij een passende manier van leren. Een aanpak die vanuit onze natuur het meeste aansluit bij onze behoeften. Vooral in een tijd waarin de ontwikkelingen buiten de school sneller lijken te gaan dan ooit, is het van belang om te investeren in het aanleren en ontwikkelen van vaardigheden. Kennis is er inmiddels in overvloed en ook de mogelijkheden om deze kennis te verkrijgen. Als volwassenen maken we onze eigen keuzes in de kennis die we willen gebruiken en de kennis die we aan ons voorbij laten gaan, omdat we hier niets mee kunnen of willen doen. Voor onze kinderen in de klas is het maken van deze keuzes vaak nog ingewikkeld. Het is, ter voorbereiding op de toekomst, van belang dat wij de kinderen leren om te weten welke kennis ze waar en wanneer nodig hebben.
De vaardigheden die van belang zijn voor het onderwijs in de 21e eeuw sluiten aan bij de ontwikkelbehoeften van het kind. Ze dragen bij aan het ontwikkelen van een onderzoekende houding en bereiden hen voor op de (toekomstige) maatschappij.
Wanneer we kinderen vaardigheden aanleren, waarmee ze zelf de kennis kunnen vergaren, dragen we bij aan het ontwikkelen van talent. Je leert je eigen talenten herkennen en gaat hier bewust een beroep op doen wanneer het je kan helpen om een onderzoek uit te voeren of iets (creatiefs) te ontwerpen.
De kinderen werken vanuit hun eigen interesse en komen vervolgens in contact met de talenten van de anderen. Ze leren dat samenwerken noodzakelijk is om genoeg gegevens te kunnen verzamelen en uiteindelijk tot een goed doordachte oplossing te komen.
Bij onderzoekend leren voeren leerlingen onderzoek uit op basis van (eigen gestelde) onderzoeksvragen, of ontwerpen ze oplossingen voor geconstateerde problemen of behoeftes. Het is een onderwijsleerstrategie die sterk een beroep doet op de vaardigheden van het leren in de 21e eeuw.
Onderzoekend leren heeft als doel om kinderen competenties te laten ontwikkelen die samenhangen met de wetenschappelijk manier van werken of te werken als ontwerper. Het onderzoeks- en ontwerpproces biedt voor zowel de leerlingen als de leerkracht handvatten om aan alle fasen van onderzoek en ontwerp aandacht te besteden en zich daarbij te richten op het ontwikkelen van de bijbehorende vaardigheden.
De begeleiding van de leerkracht is tijdens deze fasen van essentieel belang om de leeropbrengsten bij de kinderen te verhogen. Dit vraagt van de leerkracht inzicht in de denk- en werkwijzen die bij onderzoeken en ontwerpen worden gebruikt. Maar ook een houding die leerlingen motiveert en uitdaagt op onderzoek uit te gaan, nieuwsgierig te zijn, problemen te signaleren en deze op te lossen.
Op de Willem-Alexanderschool werken wij met de methode Blink wereld geïntegreerd om bovenstaande te bewerkstelligen, een methode die hier perfect bij aansluit.